Sự nhân đạo trong hệ thống nhập cư Canada

Đạo luật Bảo vệ Người tị nạn và Nhập cư (IRPA) là đạo luật chính quản lý việc nhập cư Canada. Đạo luật này phản ánh được sự nỗ lực cân bằng chính sách và đạo luật bảo vệ người nhập cư vào Canada. Trong khi tìm kiếm tình trạng nhập cư Canada, ở mục 25 (1) của IRPA cho phép những người không thể đáp ứng một hoặc nhiều yêu cầu về hồ sơ được quy định trong đạo luật, có thể yêu cầu chính phủ xem xét việc bỏ những yêu cầu liên quan đến các vấn đề nhân đạo và nhân ái. Bản thân Bộ trưởng bộ nhập cư Canada cũng yêu cầu sự xem xét này.

Khi một yêu cầu H&C được đưa ra bởi một người nước ngoài đang sống tại Canada, thì hệ thống nhập cư Canada có nghĩa vụ phải xem xét yêu cầu đó. Yêu cầu này cũng có thể được đưa ra bởi những người đang sống bên ngoài Canada, nhưng hiện không có yêu cầu về việc bắt buộc phải xem xét những yêu cầu này.

Để làm rõ, việc xem xét những yêu cầu này, chỉ là một yêu cầu ngoại lệ đối với những yêu cầu trong việc đăng ký thông thường, nó không phải là một sự miễn trừ tự động.

Luật pháp và luật học Canada có một khuôn khổ lâu đời và được phát triển để đánh giá những yêu cầu như vậy, và ngày một phát triển theo thời gian.

Các cơ quan làm việc này cho phép những quan chức nhập cư và những người ra quyết định khác được cấp quyền miễn trừ cho các yêu cầu về đơn đăng ký trong nhiều trường hợp khác nhau, tính đến những sự kiện cụ thể theo từng trường hợp (ví dụ: liên quan đến Canada, y tế, tài chính, vấn đề tiếp nhận, và lợi ích tốt nhất cho trẻ em tham gia,…) theo một cách nhất quán.

Tuy nhiên, đôi khi sẽ có trường hợp, mà bản chất của nó rất khác thường và khó khăn. Điển hình là trường hợp của bà Elena Starach, mà Tòa án Liên bang đã ra phán quyết vào tháng 11 vừa qua.

Bà Starach đã hơn sáu mươi tuổi. Không may rằng bà từ lâu đã phải chịu đựng sự ảnh hưởng của căn bệnh tâm thần – trong trường hợp của bà, là bệnh tâm thần phân liệt. Bà đã phải sống trong tình trạng vô gia cư nhiều năm liền ở Toronto, và hiện bà đã nhận được sự giám hộ của Ontario Public Guardian and Trustee (Giám Hộ và Tín Nhân Công Ontario).

Do bệnh tật, bà không thể nhớ được những thông tin cơ bản về tiểu sử của mình, như là nơi bà đã sinh ra. Tổng hợp những điều này, kể cả IRCC và CBSA đều không có bất cứ hồ sơ nhập cư nào liên quan đến bà.

Do không thể cung cấp các thông tin cơ bản cũng như giấy tờ liên quan, luật sư cho bà Starach theo đó đã yêu cầu sự xem xét trên cơ sở H&C cho đơn đăng ký thường trú của bà. Các yếu tố bao gồm: căn bệnh tâm thần của bà, và bà dường như không có quốc tịch, và việc không có tình trạng thường trú tại Canada có thể ảnh hưởng đến việc bà không thể nhận được các dịch vụ xã hội và nơi ở của chính phủ.

Viên chức đánh giá thừa nhận trường hợp của bà rất khó khăn nhưng tuy nhiên đã bác bỏ đơn đăng ký trên cơ sở H&C. Luật sư cho bà Starach đã xin nghỉ phép để theo đuổi việc xem xét tư pháp tại Tòa án Liên bang Canada để phản đối quyết định này

Phán quyết của Tòa án, nói một cách đơn giản, là gay gắt. Nó cho rằng Viên chức” hoàn tòa không thực hiện xem xét yêu cầu về đơn H&C của bà Starach” và thay vào đó đã thực hiện một “phân tích vòng vo và khó hiểu” về trường hợp của bà. Tòa án kết luận rằng việc viên chức bác bỏ đơn của bà Starach là do viên chức cảm thấy không thỏa đáng về việc bà Starach không có quốc tịch, mà bản thân việc này, là việc không thể hiểu được và không có bất kỳ giải thích nào.

Phán quyết cũng rút ra từ một trường hợp trước đó, Abeleira v Canada (MCI), 2017 FC 1008 [Abeleira], cũng như bà Starach, là một người không có quốc tịch, giấy tờ tùy thân, và cũng không xác định được bà đã từng có quốc tịch ở quốc gia khác tại thời điểm trước đó hay chưa. Phán quyết trong vụ Abeleira này nhấn mạnh rằng những viên chức nhập cư phải xem xét những ảnh hưởng có tác động xấu trên toàn cầu trong việc từ chối đơn xin thường trú H&C đối với những cá nhân này.

Theo đó, Tòa án Liên bang đã chấp nhận đơn kháng cáo của bà Starach và gác lại quyết định của viên chức ban đầu, chuyển nó cho một viên chức khác để thực hiện xem xét lại.

Trường hợp của bà Starach, ngoài những chuyện đáng tiếc, cũng đã thể hiện được những điểm mạnh của hệ thống nhập cư Canada. Luôn có nơi cho mọi người tìm kiếm sự xem xét nhân đạo và nhân ái đối với đơn xin nhập cư của họ, khi họ không thể đáp ứng được các yêu cầu của đơn. Tòa án liên bang yêu cầu các quan chức phải đưa ra quyết định một cách hợp lý, dễ hiểu, và phù hợp với pháp luật hiện hành. Trong trường hợp đơn đăng ký bị từ chối, người nộp đơn có thể yêu cầu sự giúp đỡ của tòa án liên bang, như cách bà Starach đã làm thành công.

Có thể bà Starach đã hoàn toàn quên mất bản thân mình, nhưng hệ thống nhập cư Canada không hề bỏ quên bà.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về trường hợp này, Starach kiện Canada (M.C.I.), 2020 FC 917, bạn có thể truy cập tại https://canlii.ca/t/jb494.

Biên soạn và dịch: L&C Global

Liên hệ L&C Global ngay để được tư vấn thêm chi tiết – 028 3636 7979 

Website: LNC GLOBAL

Facebook: L&C GLOBAL CONSULTANT 

L&C GLOBAL – Lao động định cư Canada

Youtube: L&C GLOBAL CONSULTANT

Linkedin: L&C GLOBAL CONSULTANT