Chia sẻ của một người Việt kiều sống tại Toronto – Canada
Tôi sang Canda đến nay là vừa chín năm. Cuộc sống nơi đây đã cho tôi trải nghiệm khá nhiều cung bậc khác nhau. Tôi còn nhớ, trên đường bay tới Toronto – thủ phủ của tỉnh Ontario, Canada– lòng tôi còn rất nhiều băn khoăn, không hiểu chặn tới này của đời mình sẽ ra sao khi đưa ra quyết định đến một nơi không có người thân, họ hàng. Nơi mà người ta không nói giao tiếp với nhau bằng tiếng mẹ đẻ của mình. Nơi mà văn hóa đa dân tộc có thể sẽ khiến bản thân choáng ngợp và khó thích nghi. Hẳn là không ít người có tâm trạng tương tự tôi, ngay cả khi ngồi trên máy bay đến Canada rồi, vẫn chưa thể khẳng định chắc chắn rằng đây có phải là quyết định đúng đắn không.
Ngay mấy hôm đầu khi dạo ở khu trung tâm Toronto, tôi thấy ngôi nhà có tấm biển Hội Người việt ở Toronto, tôi liền bước vào. Thấy có nhiều người Việt Nam đăng ký học tiếng Anh miễn phí, và nhiều anh chị đồng hương vui vẻ chia sẻ những chuyện vui buồn khi sống ở đây, lòng tôi đột nhiên phấn chấn hẳn. Cảm giác xa quê nhưng vẫn gặp được người cùng quê, rồi đâu đó trên mảnh đất lý tưởng này, có không ít trường hợp đi theo diện định cư tay nghề cao như mình, đột nhiên tôi thấy vững vàng hơn nhiều. Có anh đồng hương nọ nói với tôi : « Người Việt mình sang đây sống nhiều lắm, cũng sống tốt và thành đạt như bao nhiêu người Canada ở đây. »
Ở Canada, nhân quyền – đặc biệt là quyền cá nhân rất được tôn trọng. Tôi có một cháu bé năm nay hơn 7 tuổi, có một lần hai mẹ con tranh cãi, cháu đã nói : « Cuộc đời của con thì con là người quyết định, và khi con càng lớn thì bố mẹ sẽ có càng ít quyền hơn đối với con. » Ở Việt Nam, khi bố mẹ nghe con nói như vậy chắc sẽ nghĩ là cháu bé hỗn xược, nhưng tôi thật sự ngạc nhiên và mừng vui khi cháu có thể nhìn nhận ra điều đó.
Đây có lẽ cũng là lý do vì sao các cháu bé ở Canada tự lập rất sớm, đã biết đi kiếm tiền từ khi học cấp 2, sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, hầu như họ đã vững vàng trong việc chọn nghề nghiệp tương lai, kiếm chỗ ở riêng và thường tự lo toan mọi chuyện cho cuộc sống của mình. Các cá nhân bằng tài năng, niềm tin phải tự tìm cho mình con đường ngắn nhất dẫn đến thành công, nhưng khi thành công tỏa sáng thì cả xã hội đều được hưởng phúc lợi qua chính sách thuế.
Chính sách thuế ở Canda là công cụ hữu hiệu điều chỉnh thu nhập, cân bằng khoảng cách giữa các tầng lớp giai cấp trong xã hội. Chính sách thuế chỉ căn cứ vào các thông tin tự khai của các cá nhân để tính thuế. Mọi sự kiểm tra đều do sự lựa chọn ngẫu nhiên của máy tính. Nếu phát hiện có sai sót trong lời khai thì giải pháp là phải hoàn trả đầy đủ lại cho nhà nước cộng thêm tiền lãi cho việc nộp thuế muộn. Giải quyết việc với các cơ quan công quyền chủ yếu qua điện thoại, email, thư hoặc fax.
Canada là một xã hội hiền hòa, đặt nền tảng trên sự tin cậy và trách nhiệm. Tôi đã rất bất ngờ khi nhận một tờ quảng cáo đầu tiên tại sân bay rằng cảnh sát là người bạn của bạn, và bạn có thể trông cậy vào sự giúp đỡ của họ ở bất cứ đâu.
Nói đến an sinh xã hội, hệ thống bảo hiểm y tế toàn quốc đảm bảo mọi người dân đều nhận được sự chăm sóc và chữa trị thích hợp. Không ai bị từ chối vì quá nghèo, không có tiền chi trả. Tùy thuộc và mức lương mà người dân sẽ đóng một khoảng bảo hiểm y tế nhất định, nhưng người dân không phải trả tiền mỗi lần đi khám hay nằm viện chữa bệnh.
Tỷ lệ phòng trống chưa tới 1%/ năm vì số lượng dân Canada chưa có nhà riêng, phải đi thuê vẫn chiếm trên 40%. Tôi đã cùng một người khác đi xem nhà và chứng kiến anh mua 3 căn trên cùng một dãy phố trong có 1 ngày. Lúc vừa xem xong mấy căn nhà đó, anh liền đặt cọc và gọi điện ra ngân hàng xin vay tiền, một tuần sau anh được ngân hàng gọi lại thông báo thủ tục vay tiền đã xong, anh chỉ cần ký giấy tờ được fax tới nhà và fax ngược trở lại rồi chờ tới ngày vào nhà sẽ làm tiếp thủ tục với luật sư. Anh vay 1,8 triệu đô la mà thủ tục đơn giản chỉ có hai cú điện thoại vì anh có lương cao và tiểu sử vay trả sòng phẳng.
Người chủ nhà cũng phải là người lo tất cả các sự cố như chảy nước, nghẹt cống, hệ thống báo động hết pin, cắt cỏ, xúc tuyết…
Tôi đã từng đi và sống ở nhiều nước, nhưng tôi thấy Canada quả là một thiên đường. Trong xã hội hiện tại, khi căng thẳng là một vấn nạn tâm lý ở khắp nơi thì cuộc sống ở đây kéo người dân ra khỏi những điều đó. Bạn sẽ khó có thể cáu gắt và khó chịu khi sống ở một đất nước – nơi mà mọi người luôn vui vẻ, lịch sự với nhau, ra đường thấy đường phố sạch sẽ, giao thông đúng luật lệ không thấy ai to tiếng với ai. Nếu có sơ ý quên khóa cửa xe hay nhà thì cũng không lo vài phút sau sẽ có kẻ trộm đi mất.
